Size tam şu anda hangi duyguyu hissettiğinizi sorsam cevabınız ne olur?
Duygularımız!! Gün içinde hatta bir anda bile birbirinden farklı hissetmemize neden olan, dile, davranışa döküldüğünde bazen sevindiren bazen üzen farklı hallerimiz...
Farklı kuramcılar duygu konusunda farklı tanımlamalar yapmışlar günümüze kadar. Ancak genel olarak hepsi, duyguların bileşenleri konusunda hemfikir. Öncelikle bir uyaran olacak, bilişsel sistemimiz bu uyaranı işleyecek. Ardından bu bilişsel işleme göre ki; bu son derece öznel yani kişiye özgü bir süreç, bir his oluşacak. Bu his fizyolojik olarak bazı değişiklikler oluşturacak, yani o his artık vücuda yayılıp bedenin farklı bölgelerinden de hissedilebilecek. Ardından verdiğimiz karar doğrultusunda biz bir davranışta bulunarak bu duygumuza göre bir tepki vermiş olacağız. Böyle yazınca ne kadar uzun geliyor değil mi? Oysa yukarıda bahsettiğim bu işlem bazen milisaniyeler süresinde gerçekleşiyor.
Duyguların bir de isimleri var değil mi, çoğumuzun bildiği! Korku, öfke, sevinç, kaygı, üzüntü, mutluluk, tiksinme gibi. Bu duyguların her biri aslında gündelik hayatımızı düzenlemek için ihtiyacımız olan duygular. Ancak öncelikle onları kendimizde duymaya ve tanımlamaya ihtiyacımız var. Önce duygumuzu anlayalım, tanıyalım ki, içinde bulunduğumuz duruma göre bu duygumuzu düzenleyebilelim. Bu düzenleme ile de davranışlarımızı düzenleyebilelim. Yani işin ucu yine kendimize ve içimize dönmeye, kendi hislerimizin sesine kulak vermeye gelip dayanıyor.
Oysa bizler çoğu zaman duygumuzu tanımlamakta zorlanıyoruz. Bir seans sırasında veya konuşma sırasında "ne hissediyorsun?" sorusunun cevabı genellikle duygudan uzak kelime veya cümleler olabiliyor. Duygudan çok bir istek, bir dilek, bazen sadece "kötü hissediyorum!" veya "iyi hissediyorum!" şeklinde cevaplar duyabiliyorum. Aslında bunun nedeni bunu öğrenmemiş olmamız! Büyürken bize ne hissettiğimiz sorulmamış veya duygular bize öğretilmemiş olabilir. Bu da bizim yetişkin halimizde hissettiğimiz o duyguya bir isim vermemizi zorlaştıran etkenlerden biri aslında. Veya duygularımızı bastırmayı öğrenmiş olabiliriz. Abartılı duygularımızı düzenlemek yerine söndürmeyi, üzülmemiz gereken durumlarda o duyguyu tam olarak yaşamak yerine geçiştirmeyi öğrenmiş olabiliriz. Korkmanın kötü birşey olduğunu öğrenmiş olabiliriz. Tüm duygular aslında içimizde yaşamayı sürdürürken biz onları görmezden duymazdan gelerek aslında onların kılık değiştirmiş hallerde dışarı çıkmalarına izin vermiş oluyoruz. Yani o duygu bir şekilde dışarı çıkıyor ama öyle ama böyle.. Önemli olan onu tanımak!, anlamak!, ve doğru şekilde ifade edebilmek!!
Duygumuzu tanımanın ötesinde bir başka konu daha var ki; o da duygumuzu kabul etmek! Bazı durumlarda hissettiğimiz duygumuzu inkar veya bastırma yoluna gidiyoruz malesef. Ancak bu durum sadece ruhsal değil, uzun süreli durumlarda fiziksel olarak da zarar verici bir durum. Yani duygumuzu tanımamak ya da tanıyıp yok saymak zamanla fiziksel boyutlarda bizi hasta edebiliyor. Bu artık, bilimsel çalışmalarla da desteklenen bir durum.
Bazı durumlarda da bu iki süreç iç içe geçmiş olabiliyor. Duygumuzu, onu kabul etmek istemediğimiz için tanımlamaktan da kaçıyoruz. Duygumuzu çeşitli nedenlerle kabul etmek istemeyiz. Bunlardan bazıları o duyguyu kendimize yakıştırmamak, o duygudan dolayı utanç duymak veya sosyal eleştirilere ve yargılara maruz kalma endişesi ile o duygudan kaçınıyor olabiliriz.
Oysa her duygu insana özgüdür. Ve yine her duygunun bize anlatmak istediği bir mesajı vardır. Onu öncelikle anlamaya çalışmak, tanımlamak ve kabul etmek ve en önemlisi bunların doğal, insana özgü süreçler olduğunu kabul etmek aslında üzerimizde oluşturduğu baskıyı da hafifletecektir.
Duygularımızı tanımak önemli! Tanımak ve kabul etmek! Biz yok sayınca onlar yok olmuyor. Onlar, seslerine kulak vermemize ihtiyaç duyuyorlar sadece! Bunların aslında her biri yeni bir öğrenme. Tabi bilmiyorsak! Ama önemli bir öğrenme. Yeter ki ihtiyacımız olduğunu anlayalım, farkedelim ve bu öğrenmeye açık olalım!
Kommentare